Qi (chi, ki)

Ifylgje tradisjonell kinesisk medisin (TKM) sirkulerer qi i eit krinslaup av kanalar mellom huda, organa og kroppsdelane våre, kalla meridianar. Qi skal syte for at vi er i balanse både spirituelt, emosjonelt, mentalt og fysisk. Mange alternative behandlingsformer byggjer på konseptet om slik energi, og søkjer å betre helsa ved å påverke qi i særskilde akupunkturpunkt.

Etter læra bølgjer qi frå lungane, nedover og utover i kroppen og attende til lungane. Dette skal foregå med fast rytme, som skal skape ei form for «flo og fjøre» av energi i kvart organ, gjennom ein syklus på 24 timar. Når nivået av qi er på sitt lågaste, vert organa og kroppsdelane rekna som på sitt mest sårbare. Difor tek ein i TKM omsyn til desse tidspunkta, for at behandlinga skal verke best mogleg. 

Når qi får strøyme fritt og uhindra gjennom kroppen, reknar ein organismen som i balanse, velfungerande og optimalt i stand til å takle normale påkjenningar. Imidlertid kan ei rekkje ulike faktorar gjere at meridianane vert blokkerte. Dette kan til dømes vere ytre påkjenningar som kulde eller varme, vind, fuktig eller turt klima, miljøgifter, ugunstig eller feil kosthald. Det kan og vere indre faktorar, som ifylgje læra er svekkingar i organa, negative tankar og kjensler, opphoping av giftstoff, skade på vev etter traume og skade, med meire.

Når qi vert hindra i å flyte fritt, vert balansen i organismen etter læra forstyrra. Nokre stadar vert det då for lite, og andre stadar hopar det seg opp for mykje energi. Begge delar gjev ifylgje læra symptom på konkret sjukdom eller ein generelt dårleg allmenntilstand  - som til dømes trøytte, dårleg matlyst, søvnproblem, fordøyingsplager og liknande. 

Behandlarar som baserar seg på denne helseforståinga seier ofte at rolla deira, undersøkjinga og behandlinga som dei gir er å avdekkje kva for blokkeringar symptoma kjem av, og å hjelpe til med å fjerne desse slik at organismen kjem i balanse att. Til dette er det utvikla mange og ulike teknikkar. Meir om desse finn du via artikkelen vår om akupunkturpunkta.

Kor viktig det er å påverke qi i spesifikke akupunkturpunkt, varierer frå terapi til terapi. Ein skal også kunne påverke qi og flyten av han gjennom treningsformer som tai chi og qi gong, samt ved å bruke spesifikke næringsmiddel og stoff frå plante-, dyre- og mineralriket. Behandling som er basert på qi kan altså femne både fysisk berøring og råd om diettar, kosthald, trening og livsstil, bruk av urter, naturmiddel og liknande. 

I TKM og mellom austleg orienterte behandlarar vert konsepta om qi, akupunkturpunkt og  meridianar både som målbare fysiske storleikar, og som abstrakte eller teoretiske rammeverk henta frå taoismen.

Andre nemningar: Chi, ki